Mentore-Mentoretua, elkarri elikatzen dion binomioa
Zorionekoa izan zen Telemako, aita Ulises urruti izan zuen bitartean, Mentor bidelagun edo aitaorde delakoa izan baitzuen. Horrenbestez, ahots hori ez dugu berria, mentorearena irudi iraunkorra baita gure historian barrena. Literaturaren haritik tiraka, asko izan dira odisea bilakatu diren lanak, hain zuzen, eta baita ere horri egoki aurre egiten jakin barik gelditu diren beste horrenbeste idazle-heroi. Idaztea, sortzea eta, azken batean, irudimena askatzea, benetan oso zeregin atsegingarriak badira ere, ideia batek trabatuta utzi gaitzake edozein momentutan, eta, ezintasun horretan iltzaturik, baliteke istorio batzuek inoiz argirik ez ikustea.
Argiaren zaporea ezagutu nuenekoa
Zortearen jainkoa da. Samurtasun basatiaren eroale. Lola Nieto
Ukondoak sukaldeko mahai gainean jarrita, tomatea zuritzeari ekiten diot idazkeran barrualdeko hitzak zuritzen ditudan bezala. Kaltetutako zatiak kentzen ditut, frutaren gainazal gorri eta leunaren gaineko orban ilun guztiak.
Badago itxaropena
Gauzak gertatzen dira Iruñean. Toki guztietan bezala. Baina erran nahi dudana da, gauza interesgarriak gertatzen direla Iruñean. Ikusi nahi dituenarentzat, noski, eta interesgarritzat nik hartzen ditudan gauza berak hartzen dituenarentzat, ere. Iruñea badelako, alde batetik, Opus Deiren etxea, eliza usaina dariona nonahi, zezenketak eta entzierroak eta erakin faxistak kentzeari beldurra dion leku hori. Baina belarrimotza bezain euskalduna den Iruñean, aste berean, lau egunen bueltan, ikusi ditzakezu ekintza poetiko performatiboak, mugak hausten dituzten antzezlanak eta aniztasunari lekua egiten dioten besta espazioak.
Itsasoa
Txinpartez beteriko egunak idazketari atarramendu ona atzeratzeko xedez, kontu asko nahasi, hibridatu eta txirikordatu egin baitzaizkit bat-batean.
Duela aste batzuk, Holokaustoaren Oroimenaren Nazioarteko eguna ospatu zen, izan ere 80 urte bete dira Sobietar Batasuneko tropek Auschwitz askatu zutela. Milioi bat preso judutar erail zituzten naziek toki beltz hartan, inolako eskrupulurik gabe.
Naziek Europa osoan burutu zuten sarraski eta jazarpen hartatik asko ere, zorionez, bizirik atera ziren, giza-elkartasuna itzela hedatu zelako herrialdez herrialde, pertsonaz pertsona.
BERRIZ ERE TWIN PEAKS
David Lynch (1946-2025) zinegileak mundu hau utzi zuen iragan urtarrilaren 15ean eta gutariko ainitzentzat artista amerikarraren obra berrikusteko aitzakia izan da. Mezuak trukatu eta bakoitza gure plataforma kutunenari lotu gatzaizkio, Mullholland Drive (2001) edo Blue Velvet (1986) edo oraino The straight story (1999) ikusteko, gozamenez eta pazientziaz. Lynchen zinema ez da erraza, mundu onirikoarekin jostatzen da, 56. Salmoa marmartzen duen Elephant Man (1980) izugarri hartan barne. Irudien zurrunbiloan galtzea onartu behar dugu, ez ulertzea, gauzak artistak eskaintzen dizkigun moduan onartzea, bizitzarekin egiten dugun eran funtsean.
Zorionaren haziak
Lehen artikulu honetan, zorionaren hazietan zentratuko naiz eta bigarrenean, zoritxarraren hazietan. Hirugarrenean, zorionaren agertokietan jarriko dut begia, eta azkenengoan, zoriontsu sentitzeko nortasunaren ezaugarrietan.
Urteko film onena
Sari banaketen garaiak bizi gaituen honetan, ohar bat: Film Onenaren Sariaren irabazlea ez da film onena. Sorkuntzaren muinera, zentzura eta zergatira jotzen badugu, are gehiago, ez dago “film onena” kontzepturako lekurik ere, subjektibotik sortzen den horren objektibiziazio saiakera indarkeria ariketa bat delako bere horretan. Ez dago film onenik, ezin da aukeratu, inposiblea da.
Kazetaritzan idazle
Erabateko ziurtasunik gabe eta umiltasunez nahi nituzke lerro hauek idatzi. Errespetuz. Eta desberdin pentsatzen dutenekin ulerkor. Aintzat hartuta, une honetan sentitzen dudana izan daitekeela beste modu batekoa beste une jakin batean.
2024ko telesail eta filmak: beldurra bai, lotsarik ez
Segundu batez imajinatu ezazu, irakurle, goizetik gauera, ordutik ordura, soilik errealitate proisaikoak ematen dizkizunak besterik ez dituzula garuneratzen: gosari-bazkari-afari otordurako zer presta gogaikarritik hasi eta albistegiek aurpegiratzen dizkiguten genozidioetara. Batzuk gehiago eta besteok gutxiago, baina onartuko didazue oro har ez garela abentura zirraragarri batean bizi. Ez dakit zuek, baina nik behintzat ez dut irudikatzen egunerokoa fikziorik gabe. Patriarkatuak zeharkatutako gizarte batean bizitzera behartuta gauden emakume eta genero disidenteentzat bizitza eramangarriagoa, ederragoa, ulergarriagoa egin dizkiguten ikusentzunezko fikzioak ez dira gutxi izan 2024an. Doakie eskerrik beroenak, bidenabar, fikzio horiek pentsatu bakarrik ez eta errealitate bilakatzeko bulkada izan duten sortzaileei.