BERRIZ ERE TWIN PEAKS
David Lynch (1946-2025) zinegileak mundu hau utzi zuen iragan urtarrilaren 15ean eta gutariko ainitzentzat artista amerikarraren obra berrikusteko aitzakia izan da. Mezuak trukatu eta bakoitza gure plataforma kutunenari lotu gatzaizkio, Mullholland Drive (2001) edo Blue Velvet (1986) edo oraino The straight story (1999) ikusteko, gozamenez eta pazientziaz. Lynchen zinema ez da erraza, mundu onirikoarekin jostatzen da, 56. Salmoa marmartzen duen Elephant Man (1980) izugarri hartan barne. Irudien zurrunbiloan galtzea onartu behar dugu, ez ulertzea, gauzak artistak eskaintzen dizkigun moduan onartzea, bizitzarekin egiten dugun eran funtsean.
Zorionaren haziak
Lehen artikulu honetan, zorionaren hazietan zentratuko naiz eta bigarrenean, zoritxarraren hazietan. Hirugarrenean, zorionaren agertokietan jarriko dut begia, eta azkenengoan, zoriontsu sentitzeko nortasunaren ezaugarrietan.
Urteko film onena
Sari banaketen garaiak bizi gaituen honetan, ohar bat: Film Onenaren Sariaren irabazlea ez da film onena. Sorkuntzaren muinera, zentzura eta zergatira jotzen badugu, are gehiago, ez dago “film onena” kontzepturako lekurik ere, subjektibotik sortzen den horren objektibiziazio saiakera indarkeria ariketa bat delako bere horretan. Ez dago film onenik, ezin da aukeratu, inposiblea da.
Kazetaritzan idazle
Erabateko ziurtasunik gabe eta umiltasunez nahi nituzke lerro hauek idatzi. Errespetuz. Eta desberdin pentsatzen dutenekin ulerkor. Aintzat hartuta, une honetan sentitzen dudana izan daitekeela beste modu batekoa beste une jakin batean.
2024ko telesail eta filmak: beldurra bai, lotsarik ez
Segundu batez imajinatu ezazu, irakurle, goizetik gauera, ordutik ordura, soilik errealitate proisaikoak ematen dizkizunak besterik ez dituzula garuneratzen: gosari-bazkari-afari otordurako zer presta gogaikarritik hasi eta albistegiek aurpegiratzen dizkiguten genozidioetara. Batzuk gehiago eta besteok gutxiago, baina onartuko didazue oro har ez garela abentura zirraragarri batean bizi. Ez dakit zuek, baina nik behintzat ez dut irudikatzen egunerokoa fikziorik gabe. Patriarkatuak zeharkatutako gizarte batean bizitzera behartuta gauden emakume eta genero disidenteentzat bizitza eramangarriagoa, ederragoa, ulergarriagoa egin dizkiguten ikusentzunezko fikzioak ez dira gutxi izan 2024an. Doakie eskerrik beroenak, bidenabar, fikzio horiek pentsatu bakarrik ez eta errealitate bilakatzeko bulkada izan duten sortzaileei.
Jakintsu bati agurra
(...) Bere lana ez zen soilik idazketara mugatu. Irakasle eta ikertzaile gisa, belaunaldi berriei euskal kulturaren aberastasuna transmititzen lagundu zuen.
Shane McGowan
2023ko azaroaren 30ean hil zen Shane McGowan, The Pogues taldeko kantaria. Azken urteak osasunez pattal eman zituen, gehiegikeriz betetako bizialdiaren ondorioz, baina uste guztien kontra, 65 urte bete zituen, eta hilabete eskas falta izan zitzaion 66ra iristeko. Jakina, taula gaineko kontzertuak aspaldi utzia zegoen. Ez dakit inoiz pop-rock munduko izar bat sentitu ote zen. Arrakasta ezagutu zuen, baina baita arrastaka ibili ere, alkoholaren eta beste droga batzuen kontsumoak bere osasunari kalte handia egin baitzioten. Ukaezina dena da kantu gogoangarri sorta bat utzi zuela. Beraz, eskertu beharrean gara mundu hau ederragoa izateko bere ekarpena egin zuelako.
Oroimenaren akatsak: begizko lekukoetan eragina (eta III)
Honen aurreko artikuluetan aipatu ditugun oroimenaren bekatu batzuk – distrakzioak, blokeoa edo egozte okerrak-- oso ezagunak zaizkigu gure eguneroko esperientziagatik, eta horregatik erraz ulertzen ditugu; aitorpen faltsuena, aldiz, ulertzeko askoz zailagoa gertatzen zaigu.
Isoraren begiak berdeak ziren edo adiskidetasuna berridazteko beharraz
«Isora tenía los ojos verdes»*. Naiak Andrearen hitzak irakurtzen ditu. «Isora hablaba sola, a veces dormía con los ojos abiertos y me insultaba en sueños». Podcasta entzuten dudan bitartean, begiak itxi eta lagun baten hitzak beste lagun baten ahotik irteten ikusten ditut, ukitu ahalko banitu bezala. «A veces nos veíamos dormidas a las tres de la mañana por fuera de la puerta de la venta y éramos fantasmas que se tocaban los huesos debajo de la luna». Eta Naiaren irakurketa hipnotikoak, poema bat dirudien kapituluaren erritmoak, lagun baten hitzak beste lagun baten ahotik irteten ikusteak sortzen didan zirrarak suge baten antzera inguratzen nau, deabrutzen nau, nire gorputza irensten du.