Oihane Zuberoa Garmendia Glaría
Oihane Zuberoa Garmendia Glaría (Erronkari, 1993). 2020an irabazi zuen “Iruña Hiria nazioarteko poesia saria”, eta sari horri esker argitaratu zuen bere bakarkako lehen poesia liburua: Bidaia (h)ariketak (Denonartean). 2021ean Nafarroako Arte Gazteen topaketetan sariduna izan zen literatura modalitatean. 2023an argitaratu zuen bere bigarren poesia liburua, Bi aldiz iraun (Balea Zuria), zeinari esker irabazi duen Lauaxeta Poesia saria, 35 urtetik beherako modalitatean.
HITZEN BURRUNBA
Mugaz bestaldeko biztanleak -zuek, nagusiki, gure euskal irakurleak- zoriontsu zarete Hispaniako lurraldeko hizkuntza ezberdinak biltzeko GALEUSCA erakundea daukazuelako. Zortez, 90eko hamarkadan zehar, behin baino gehiagotan, enkontru horietan parte hartzeko plazera ukan dut, Katalunian, Euskal Herrian eta Galizian. Eskualde horietako idazleekin harremanetan egon naiz, -eta nago oraindik-, batzuen mintzairak ikasteraino! Nor ez da oroitzen Andorratik etxerakoan zer nolako erresaka nabaritzen genuen Port de la Bonaiguako bihurguneetan gora gentozela edo Ebre ibaiaren deltan barna ibili ginenekoaz. Memoria zehatz eta hunkigarriak elikatzen du literatura.
Zoritxarraren haziak
Zorionaren hazien ondotik, zoritxarraren hazietan zentratuko naiz. Gure mendebaldeko gizarteetan, tamalez, suizidio ugari gertatzen dira. EAEn bertan, hiru egunez behin. Non daude, bada, sufrimenduaren haziak? Hasteko: gutako bakoitzak zorionaren bilatzaile bilakatu behar du, zeren zoriontasuna bilaketa bat da, beste ezer baino gehiago, gaia aztertu duten autore askorentzat. Moderno izatea norberaren zoriaz etsitzeko gai ez izatea da.
Mentore-Mentoretua, elkarri elikatzen dion binomioa
Zorionekoa izan zen Telemako, aita Ulises urruti izan zuen bitartean, Mentor bidelagun edo aitaorde delakoa izan baitzuen. Horrenbestez, ahots hori ez dugu berria, mentorearena irudi iraunkorra baita gure historian barrena. Literaturaren haritik tiraka, asko izan dira odisea bilakatu diren lanak, hain zuzen, eta baita ere horri egoki aurre egiten jakin barik gelditu diren beste horrenbeste idazle-heroi. Idaztea, sortzea eta, azken batean, irudimena askatzea, benetan oso zeregin atsegingarriak badira ere, ideia batek trabatuta utzi gaitzake edozein momentutan, eta, ezintasun horretan iltzaturik, baliteke istorio batzuek inoiz argirik ez ikustea.
Jexuxmari Zalakain, sei gertakizun
Astelehena zen 1947ko abenduaren 22an eta Espainiako Gabonetako loterian, 35.920 zenbakia izan zen sariduna, Bartzelonan saldua. Egun horretan jaio zen Jexus Mari Zalakain Tolosan, Txatonea etxean, bere amaren ohean, sortua izan zen ohe berean seguraski, garai hartan ohikoa zen modura.
Argiaren zaporea ezagutu nuenekoa
Zortearen jainkoa da. Samurtasun basatiaren eroale. Lola Nieto
Ukondoak sukaldeko mahai gainean jarrita, tomatea zuritzeari ekiten diot idazkeran barrualdeko hitzak zuritzen ditudan bezala. Kaltetutako zatiak kentzen ditut, frutaren gainazal gorri eta leunaren gaineko orban ilun guztiak.
“Ezin dugu argitaratzen den guztia kontuan hartu, ezin dugu erosi, ezin irakurri. Kapitalismoak eragindako beste edozein gainprodukzio-krisi bezala funtzionatzen du.”
Idazlearen ofizioa hain da denbora-eskatzailea, non bistatik gal dezakegun zer gertatzen den hormaren beste aldean gure zokoan kontzentratuta lanean ari garen bitartean. Liburuak, gizon-emakumeak bezala, behin sortzailearen erraietatik aterata, bigarren ernaldi bati ekiten dio, aldaketez (zuzenketak), zaintzaz (argitaletxeak) eta laguntzaz (liburutegiak) betea, azken buruan prozesu horretako azken katebegira iristeko, irakurlearen eskuetara, hain zuzen.
Badago itxaropena
Gauzak gertatzen dira Iruñean. Toki guztietan bezala. Baina erran nahi dudana da, gauza interesgarriak gertatzen direla Iruñean. Ikusi nahi dituenarentzat, noski, eta interesgarritzat nik hartzen ditudan gauza berak hartzen dituenarentzat, ere. Iruñea badelako, alde batetik, Opus Deiren etxea, eliza usaina dariona nonahi, zezenketak eta entzierroak eta erakin faxistak kentzeari beldurra dion leku hori. Baina belarrimotza bezain euskalduna den Iruñean, aste berean, lau egunen bueltan, ikusi ditzakezu ekintza poetiko performatiboak, mugak hausten dituzten antzezlanak eta aniztasunari lekua egiten dioten besta espazioak.
Lucien Etxezaharretari elkarrizketa
Aurten 'Maiatz' literatur aldizkari eta argitaletxeak 43 urte beteko ditu. Kontaiguzu abentura honen hasiera eta bilakaera.
Orain urrundik ikusi eta, egin dugun bidaia bide askoren umea da. Alde batetik euskal jendartearen eta gazteen bilakaera, bereziki eskolatzearen eragina, mundu laiko batengandik. Bestalde euskara mugaz gaindikoa izanez, hegoaldeko « euskal udaberri » baten eragina, bertako euskal literatur berri baten urratsek emaitzak izan baitzituzten Iparraldean, nola Lete, laboa batenak 60.eko hamarkadan, geroxago Atxaga baten edo Susa taldeko batzuena, han sortu aldizkari batzuena, nola Pott, Susa, Korrok eta orduko lorategi berri beste batzuena.