Isiltasunaz
Isiltasuna ez da bakarrik zaratarik eza. Esaldi horrekin abiatzen du Alain Corbin Sorbonako irakasle eta idazleak Acantilado argitaletxean plazaraturiko Historia del Silencio lan interesgarria.
Aditu honek bere gustuko idazle, artista eta filosofoen lanaren bidez horiek maneiatzen zuten isiltasunaren gaineko erradiografia zehatza egiten du. Lanaren hitzaurrean makina bat zantzu luzatzen ditu idazleak, eta dio, garai batean, mendebaldarrek isiltasunaren sakontasuna estimatzen zutela (gaur ez?), kontenplazioaren, norberaren entzumenaren, gogoetaren, otoitzaren, fantasiaren, sorkuntzaren baldintzatzat hartzen zutela, bai eta hitza sortzen den barneko lekutzat ere.
Egoitza literarioa defendatuko dut...
La casa de mio padre foi amueblada por Ikea.
Defenderíala, daveres,
si nun tuviere unos vecinos cafiantes,
si nun quedare alloñada del centru,
si se viere la playa allalantrones.
Defendería la casa de mio padre
de nun tener de mover bártulos,
defendería la casa de mio padre,
si nun co(n)stare tanto,
si tuviere Netflix.
Denbora falta
Hilabete da atari honetarako azken zutabea idatzi nuela. Hilabete bat, hurrengo artikulua idaztea egokitzen zaidala ohartu naizenerako. Denbora nahikoa dirudi hilabete batek, printzipioz, bi testuren arteko arrakala gisa: arnasteko denbora ematen duela erranen genuke, pentsatzeko haina zein izanen den gaia, nondik heldu, zein hausnarketa egin… Hilabete bat. Eta hegan joan da, oharkabean, ziztu bizian, denborak erritmo subjektiboa balu bezala. Hala diote batzuk, denboraren pertzepzioa subjektiboa den kontu hori. Baina denbora baino, ez ote da pertzepzioa bera subjektiboa dena? Norbera ote da denboraren neurgailua, denbora hori baliatzeko duen moduaren arabera?
Zorionaren agertokiak
Gehienak bat etorriko zarete nirekin honetan: bizitzako une edo aldirik atseginenak beste pertsona batzuekiko edo pertsona batekiko harremanetatik etor daitezke, laneko jarduera batzuetatik eta aisialdiko jardueretatik.
IPAR BELTZEKO IKARAK
“Operazio mahai batean etzan gorputz bat da Stockholm” erranaldiak irekitzen duen nobela ez da nola nahikoa. Horrela hasten den Sasoi hila izenekoak elikatu nau astebetez, bost egun eta bost gauez, eta orrialdez orrialde bete ditu ene aiduru-ordu aspergarriak oro, denbora galtze hutsak direnak Leila Guerrieroren eta Axularren arabera. Baina irakurri bitartean -eta batzuetan idatzi...- astiari probetxu hartzen ahal zaio. Horregatik menturaz aireportuetako edo hoteletako harrera espazio zurrunetan ikusten dira liburuak, zure denbora banpirizatzeko eta zurrupatzeko prest!
Gehiegi? Gutxiegi, gehiegi
Euskal Herrian sortzaile gehiegi daudela entzun izan dugu, gehiegi argitaratzen dela. Idazleak egon dira jo-puntuan. Orain arte ez dugu entzun musikari gehiegi dugunik, ez bertsolari gehiegirik, ez marrazkilari gehiegirik, zorionez. Aktoreek hemen lanik ez, eta kanpora joan behar izan dute batzuek. Hemen gehiegi ditugula esango dute batzuek.
Buruaz eta beste
Etxeko liburutegiko liburuen antolamendu berrian murgildu naiz egunotan. Liburu zaharrak berrikusi, xarma galdu dutenak desagerrarazi, eta balizko bezuza baterako balio dutenak apartatu. Hala ibili naiz arratsalde askotan, eta ezin dut esan sorpresarik hartu ez dudanik. Zaharren artean, behinola irakurri nituenen (eta ahaztu ditudanen) artean, perla batzuk ediren ditut, apalategiaren luze-laburren horietan ostendurik (eta horiztaturik) zebiltzala jakin barik.
HITZEN BURRUNBA
Mugaz bestaldeko biztanleak -zuek, nagusiki, gure euskal irakurleak- zoriontsu zarete Hispaniako lurraldeko hizkuntza ezberdinak biltzeko GALEUSCA erakundea daukazuelako. Zortez, 90eko hamarkadan zehar, behin baino gehiagotan, enkontru horietan parte hartzeko plazera ukan dut, Katalunian, Euskal Herrian eta Galizian. Eskualde horietako idazleekin harremanetan egon naiz, -eta nago oraindik-, batzuen mintzairak ikasteraino! Nor ez da oroitzen Andorratik etxerakoan zer nolako erresaka nabaritzen genuen Port de la Bonaiguako bihurguneetan gora gentozela edo Ebre ibaiaren deltan barna ibili ginenekoaz. Memoria zehatz eta hunkigarriak elikatzen du literatura.
Zoritxarraren haziak
Zorionaren hazien ondotik, zoritxarraren hazietan zentratuko naiz. Gure mendebaldeko gizarteetan, tamalez, suizidio ugari gertatzen dira. EAEn bertan, hiru egunez behin. Non daude, bada, sufrimenduaren haziak? Hasteko: gutako bakoitzak zorionaren bilatzaile bilakatu behar du, zeren zoriontasuna bilaketa bat da, beste ezer baino gehiago, gaia aztertu duten autore askorentzat. Moderno izatea norberaren zoriaz etsitzeko gai ez izatea da.