ERREGINAREN KOPLAK
Familia bazkarietan dagoeneko, Macronen eta Bornen erretreten erreformaren kontrako lehia galdu dugulako, urrikalgarritzat gauzkate eta galtzearen ardura gure bizkar jartzen dute. Mila aitzakia aurkitzen dituzte: sindikatuak dira bekatorosak, manifestazio bukaeretan guzia suntsituz jazartzen diren bloke beltzen biolentzia, gobernu ustez progresista baten aurka batailatzea atzerakoia dela diotenak ere badira mahaiaren inguruan. Hamahiru aldiz karrikara jaitsi dena ihardukitzen saiatzen da, zainetara jauzi egin gabe: han izan bahintz, ez geninan/genian galduko... hamar milioi juntatu bagina Macronek legea berdin promulgatuko zinan/zuan... mugimendu sozialak ez ditun/dituk gutatik kanpo pizten eta garatzen... bai aldiz akabatzen!
Irtenbide onartezina
Gizakiaren historian emakumea eta eromena estuki lotutako bi hitz izan dira. Gure gorputzak eta garunak zeharkatzen ditutzen hamaika aferekin gertatzen den moduan, heteropatriarkatua arduratu da soka hori lotzeaz.
ADIMEN ARTIFIZIALAREKIN BUELTAKA
Orain dela aste batzuk, lagun batek ChatGPT erabiltzea iradoki zidan. Berak ia egunero erabiltzen zuen eta ziurtatu zidan oso dibertigarria zela, pertsona erreal batekin (beno, «pertsona tentel batekin» esan zuen egiaz) hitz egitea bezalakoa zela. Edo ia. Eta nik, zientzia-fikziozko eta beldurrezko film- eta liburuzalea naizenez gero, horrelako teknologia amesgaizto bihurtzen den hamaika egoera gogoratu nituen eta ez nion kasurik egin. Are gehiago, beste zaletasun bat aurkitzea gomendatu eta mesedez, ChatGPTi niri buruz ez hitz egiteko eskatu nion. Badaezpada. Hau idazten dudan bitartean, lagun horrek Adimen Artifizialarekin solas egiten jarraitzen du, noizean behin bere senarrak eta semeak lagunduta.
“Oihenarten poema berriak aurkitu ditugu, eta bila segitzen badugu, gauza gehiago aurkituko ditugu”
Arnaut Oihenart (Maule, 1592 – Donapaleu, 1668), historialari eta idazlea. Notitia utriusque Vasconiae, tum Ibericae, tum Aquitanicae historia liburua argitaratu zuen 1638an, eta 1657an, berriz, Les Proverbes Basques, recueillis par le Sr. d’Oihenart; plus les poésies basques du mesme auteur, literatura lana, bi zatitan bereizia; atsotitz bilduma dugu, batetik, eta poemak, bestetik: Oihenarten gastaroa neurthitzetan. Gauza bere horretan zegoela uste genuela etorri da aurkikuntza, idazlearen poema berriak aurkitu baititu EHUko Ikasketa Klasikoen Saileko irakasle eta Monumenta Linguae Vasconum taldeko ikertzaile Gidor Bilbao Telletxeak (Bermeo, 1965). Inondik ere, gure literatura zaharraz genuen ikuspegia berritzen lagunduko digun leihoa ireki digu irakasleak.
OHITUREN ALDAKETA: IHAUTERIAK
Bizitzaren atzetik noala iruditzen zait: Gabonak pasatu ziren eta solstizioei buruz hitz egiten nuen nire lehenengo artikuluan; geroxeago neguak aurrera egin zuen eta Olentzerori buruz hitz egin nuen bigarrenean; orain, udaberrian sartu garen honetan ni, berriro ere, artikulu honekin inauterien garaira itzuliko naiz. Hain doa azkar mundua, edo agian ni naiz motel eta bizitzaren atzetik nabilena? Batek daki…
Informatua egotea kaltegarria da?
Behategiak aurten aurkeztutako txostenak dioenez albisteetan “oso” edo “izugarri” interesatuta daudela dioten pertsonen ehunekoa nabarmen jaitsi da. 2017. urteaz geroztik berriak “batzuetan” edo “sarritan” saihesten dituztela diotenen kopurua bikoiztu egin da herrialde batzuetan.
Armada profesionala eta ordaindutako haurdunaldiak (II)
Honen aurreko artikuluan egindako galderei erantzuteko, Robert Wilentzen arabera, ez zen benetako adostasunik egon ama besterentzat ekartzea hitzeman zuenaren aldetik. Kontratuaren arabera, hark konpromiso ezeztaezina hartu zuen, aurrez jakiteke zer-nolako loturak izango zituen umekiarekiko.
Euskal Idazleak euskal irakurle
Euskal idazleak, lehenik eta behin, euskal irakurleak ere direlako, hona hemen Garazi Albizuaren gomendioak:
«Antzerki-liburua testigantza da, baina ez testigantza bakarrik. Da ate bat zabaltzea testu edo ideia horretatik abiatuta jolasten jarraitzeko»
Antzerkiak bizi du Idoia Gereñu Odriozola (Tolosa, 1980); eta iruntzietara. Katiuska antzerki taldeko sortzailea eta kidea da. Irakaslea eta ikerlaria. Donostiako Koldo Mitxelena liburutegian jarri dugu hitzordua, antzerkiari buruzko bi artikulu akademiko ontzen ari den toki berean.
Argazkia: Agurtzane Belauntzaran