SOPAS
Askotan entzuten dugu lehen dena (lana, musika, zinema, giroa, harremanak…) hobea zela. Etorkizuna ere lehen hobea zela esaten duen norbait (Karl Valentin, hain zuzen ere) egon bazen. Salbuespenak salbuespen, nostalgia dela eta pertsona zaharrek esaten duten zerbait dela pentsatuko dugu. Izan ere, orainaldia ulertzen ez duenak iragana du babesleku, ezta?
Izenak, ezizenak eta ez-izenak
Izendatzen ez dena ez da existitzen. Komunikazioaren teoriari jarraiki, zerbaiti izena jartzerakoan bilakatzen dugu kontzeptu, betetzen dugu erranahiz. Magiaz bezala, hizkuntzaren makilatxoarekin ikutu eta, ttak! Magoaren kapelutik agertzen den untxiaren gisan agertzen dira errealitateak gure aurrean, ikutu, ezagutu eta errekonozitu daitezkeen objektuetan bilakatuta. Makilatxoa nork, hark boterea, alta.
EUSKAL IDAZLEAK EUSKAL IRAKURLE
Euskal idazleak, lehenik eta behin, euskal irakurleak ere direlako, hona hemen Unai Elorriagaren gomendioak:
EUSKAL IDAZLEAK EUSKAL IRAKURLE
Euskal idazleak, lehenik eta behin, euskal irakurleak ere direlako, hona hemen Samuel Gonzalezen gomendioak:
Belaunaldi baten historia gogorra da ‘Azken bidaia’
Amamaren jostundegian ikusi zuenetik du begian iltzatua Picassoren ‘Guernica’. Bizi osoan lagundu dion margolana da, obsesio bat, ‘Azken bidaia’ liburuan modu ederrean gauzatua. Maitane Azurmendi ilustratzaileak (Mungia, 1978) paperera ekarri ditu Gernikaren bonbardaketa eta nonahiko gerraren izugarrikeriak, zuri eta beltz, bere marka duenez. 1937ko apirilaren 26ko Gernikako zeruaren su gorria beste kolorerik ez da narrazio grafiko honetan. Joseba Sarrionandiaren atariko poema beste hitzik ez.
Natibitatea, urte amaiera… ala solstizioak eta ekinozioak?
Neguko jaiak pasa dira, ezta? Atzean gelditu dira jadanik. Orain, berriz, udaberria heltzen ari da. Inoiz galdetu diozu zeure buruari zer den konkretuki data hauetan ospatzen duguna? Urte amaiera erantzungo du baten batek. Bai, noski. Beste batzuentzat Gabonak, Natibitatea, kristautasunari lotutako sinesmenak… Eta erantzun zuzena da baita ere. Baina kontutan izan datu bat: horiek guztiak gizakiok sortutako erreferentziak edo sinesmenak dira. Eta hori baino lehen… zeintzuk ziren erreferenteak?
Adimen artifiziala eta sorkuntza artistikoa
Nik umetan xakean jokatu nuen. Garai hartako xakelari onena Gari Kasparov izan zen, 1985etik 1993. urtera munduko txapelketa irabazi zuena. 1997. urtean beste erronka bati egin zion aurre: Deep Blue izeneko ordenagailuaren aurka jokatu zuen eta Bakuko jenioak IBM etxeak garatutako makinaren aurkako partida galdu egin zuen. Aditu batzuen iritziz, azerbaijandarrak gaizki jokatu zuen eta ez zuen asmatu makinari behar bezala aurre egiten. Beste batzuen iritziz, urte hartan Kasparov gainditu ez balu ere, denbora kontua zen makina gizakiari nagusitzea joko horretan non kalkulua, estrategia eta taktika bezalako ataletan ordenagailua azkarrago eta hobeto molda daitekeen giza burmuina baino. Edonola ere, azken buruan, makina gizakiari gailendu zitzaion.
«Jendeak talentu izugarria du hemen, baina lagundu ordez zanpatu egiten da»
Ilustratzaile zaildua da, hainbat hedabidetan ageri dira bere lanak, askotarikoak beti. Batean da komikia, bestean liburu bateko marrazkia edota hormatzar handi batean murala. Haatik, Ainara Azpiazu Adurizek bestelako lana ekarri digu oraingoan, nobela grafikoa. Maialen Lujanbioren hiru bertso abiapuntu hartu, eta ondu du Utzi azalari (Dobera, 2022).