Oroimena sortzailea da
Laurogei urteren bueltan idatzi zuen Santiago Ramon y Cajalek oroimena aintzira bizia, aldakorra eta plastikoa dela, eboluzionatzen duena, eta espazioaren, denboraren eta pertsonen nozioak asimilatzen eta desasimilatzen dituena, baina prozesu horretan arrazoimenari errepresentazio mutilatuak edo aberastuak ezartzen dizkiola.
"Gazte-gaztetandik nire ametsa rock-talde bateko kidea izatea zen"
Gehienbat poetatzat bakarrik hartzen bazaituzte ere, kontakizun laburra eta saiakera ere argitaratu dituzu, eta orain narrazio autobiografiko batekin (Idaztea gibelera zenbatzen ikastea da, Alberdania) estreinatzen zara. Zer dela eta aldaketa hori?
Egia da irakurle eta idazle gisa poesia izan dela gehien landu dudan generoa, eroso sentiarazi izan naiz betidanik estilo horren baitan, nahiz eta urteak diren bertzelako testu eta generoak lantzen joan naizen, beharbada ez erraztasun eta erosotasun horrekin, nahiz eta presente izan ditudan testu autobiografiko eta egunkari-formakoak. Urteak dira horiekin trebatzen ibili naizela, nahiz eta xerka nenbilen oreka aurkitzen ez nuen.
ARRANTZALEA
Itsasoak leku murritza du gure literaturan, 250 kilometroko kostalde erraldoia daukagularik alta. Aski da oinez ibiltzea Baiona eta Bilbo artean, geografiaren opari horretaz jabetzeko.
Esperimentuaren kontrola galdu zuten
Aurreko artikuluan iragarri bezala, alemaniarrek zinemara eramandako beste esperimentu batez arituko naiz hemen. Das Experiment, (Esperimentua, 2001) izenburuko filma zuzendu zuen Oliver Hirschbiegelek, Christoper Darnstadtek, Don Bohlingerrek eta Mario Giordanok idatzitako gidoiarekin. Mario Giordano beraren The Black Box (1999) liburuan oinarritu ziren horretarako. Idazle honek Stanfordeko kartzelan gauzatu zuten esperimentu bat izan zuen inspirazio iturri.
AZKENEKO ALDIZ
Azken hilabeteotan, sare sozialetan agertu da, eta whatsappez partekatu da «nostalgikoa» edo omen den meme bat. Bertan, 80ko hamarkadako arropez jantzitako haur-multzo bat ikusten da kalean, irribarrez kamerarako posatzen. Argazkia laguntzen duen testuak honela dio: «Egun batean, lagunekin jolastera joan zinen, hori egiten zenuen azkeneko aldia izango zela jakin gabe».
Emozioen garrantzia oroitzapenak gordetzeko. Eta (II)
Gogoan dut, lau urte nituela, eskolara hasi nintzen eguna. Nola joan nintzen maletatxoarekin eta nola lehen egunean jolas-orduan neure maleta horrekin atera nintzen patiora; beldur nintzen nonbait inork kenduko ote zidan. Halaber, oso gogoan dut nola duela urte sail ederra, oso mutikoa nintzela, aita oso haserre jarri zitzaidan iturri baten ondoan egin nuen bihurrikeria bategatik. Beste hainbat eta hainbat anekdota, aldiz, ez ditut gogoan. Zuri ere, irakurle, antzera gertatuko zaizu. Zer dela eta? Bizipen horiek zama emozional handia izan zutelako.
“Uste dut denok sortu edo eraiki beharko genukeela bizi garen artean”
“Habiaren babesa / Bake operatzailea / Aukerako ohikotasuna / Nondik-abiatu berri bat / Nora-itzuli atsegin bat / Ezeren faltarik ez / Dena bertan”. Halaxe dakar liburuaren kontrazalak, eta, beste gabe, etxeaz ari da, baina ez edozein etxez, nork berea duen hartaz baizik. Yolanda Arrieta Malaxetxebarriak (Etxebarria 1963), Etxe bat norberarena jarri dio izena liburuari, eta da kutxa bat non saiakeratik bezainbat irakurri dugun nobelatik eta poesiatik, autobiografiazko elementu gazi-gozoz betea.
POESIAREN LEKUA
Poesiaz ari garenean, genero horrek gurean duen leku murritza deitoratzen dugu. Poemak idazten ditugunok nahi genuke, mundu klasiko eta historikoetan nola, irakurleak edan ditzan gure hitzak, gogoak hazteko, elikatzeko eta bihotzak inarrosteko. Baina ez gaude Homeroren edo Arestiren mendean.
Haurrek ez daukate taburik, helduok ditugu, eta nire ustez, haur-literaturan gehiago lantzen ez baditugu, arrazoia da guk geuk ez dakigula nola egin
Ana Jaka (Andoain, 1973) bizkarrean ibilbide luzea duen idazlea da. Euskalerria Irratia irrati-instalazioarekin kolaboratu egin du eta Berria egunkariarekin egiten du egun, eta eleberria (Ez den diruagatik), ipuinak (Sole, zer duzu Sole?) eta poesia (Mujeres y niñas, besteak beste) landu ditu. Haur-literaturan, Ixon, Marimutila naiz, eta zer? eta Loaren inbasio bila liburuak argitaratu ditu, baita Marimatrakak ere, Iosu Mitxelenak irudiztatutako seriea, gaur hizpide duguna.