Ana Urkiza Ibaibarriaga

Ana Urkiza Ibaibarriaga Atzera

2014
Mamuak
Elkar
2011
Atzazkalak jaten ditut, eta?
Elkar
2011
Atzorako geratzen dena

 

ATZORAKO GERATZEN DENA

(Ana Urkiza)

 

 

Beharra egin duenak lan-saria jaso asmo du, dirutan bada ere.

 

 

Laranja osoak garela aldarrikatzen hasi.

 

 

Salduta sentitzean eroslearen bila hasten naiz, arrakastarik gabe.

 

 

Ihesi doanak ezkutatzea du helburu; ezkutatuta dagoenak, ostera, ez du ihes beharrik.

 

 

Arrazoia guztion eskuduntza da, inoren eskubide ez denean.

 

 

Gogoz entzun nahi duela esaten duena da isiltasuna apurtzen lehena.

 

 

Gorputzez ere bidaiatzen ikasten ari naiz.

 

 

Biluzterainoko gardentasunez jokatzea ez da politikoki komenigarria.

 

 

Sekretua, aho bakarrean, heriotzara kondenatuta dago.

 

 

Adiskidetasuna altxor handia da, galdu duzunean.

 

 

Landatu dut zuhaitz bat; erditu ume bat; idatzi liburu bat. Eta orain, zer?

 

 

Haizea da egia ororen jabe, hitzak bertan bizi dira aske.

 

 

Asko galdetu behar da ezer gutxi jakiteko.

 

 

Garrasi egin ondoren pentsatzen dut, eta orduan bakarrik, beharbada, besteek arrazoi dutela.

 

 

Dena da behar-beharrezkoa, ezina gailentzen den arte.

 

 

Lanera doan emakumea ezin da ama oso ona izan; anbizio profesionala baitauka.

 

 

Egia erdiak entzutean jabetzen naiz gezur osoaren dimentsioaz.

 

 

Eskularru zurien premiarik gabe lan egiten du piano jole profesionalak.

 

 

Indarra ez da kilotan neurtzen.

 

 

Dakidan ezereza irakatsi beharko banu, ez nuke jakingo inondik hasten.

 

 

Bakarra naiz nire espeziean, besteak bezala.

 

 

Zer pentsatzen zauden jakingo banu, galdera zuzenak egingo nizkizuke bakarrik.

 

 

Nire buru gaixoa ikaragarri ulertzen dut, sintomak maitatze arte.

 

 

Pentsatzen dudanaren eta esatera heltzen naizenaren artekoak ere badauka bere momentua: postrean.

 

 

Bihotzekoak bihotz onekoak ere traizionatzen ditu.

 

 

Ustekabea: oharkabean ohartzea.

 

 

Musikak nire bihotza goratzen duenean, lehenagotik non ote zegoen galdetzen dut.

 

 

Albiste onekin zein txarrekin berdin-berdin harritzen gara. Silogismoz, argi dago bihotza ere harrizkoa dugula.

 

 

Egia hankamotzek gezur bilakatzeko arriskua dute.

 

 

Eskupekoak eta opariak, ematen dituenaren handitasuna azpimarratzeko asmakizunak baino ez dira.

 

 

Askatasuna hesidun hirian jaio zen.

 

 

Arau txiki bat apurtzean askatasun une handi bat praktikatzen da.

 

 

Gardentasuna eskatzen zaigunean isildu egiten gara.

 

 

Alferkeria, nagi esnatzen den lizentzia.

 

 

Egunero uzten diogu existitzeari.

 

 

Denbora galtzen duenak luzaro bizitzea espero du.

 

 

Bultzatzailea erakartzea, ten zaileko lana.

 

 

Jendearengan sinetsi dudanean, fedea galdu izan dut.

 

 

Duintasuna: besteek gaztigatzen dizuten grazia.

 

 

Azaltzen ez dakizuna ulertzen duzunean sortzen da zientzia lausoa.

 

 

Mundua mukizapi bat da, han topo egiten dute muki(tsu) guztiek.

 

 

Ustea ez ezik, uztea da ustela.

 

 

Ikasten dudan oro desikasten saiatzen naiz, berrikasi beharko nukeen guztia berriro ez irakasteko.

 

 

Berriro jaioko banintz, atzera begiratzea ekidingo nuke, benetan.

 

 

Botila erdi beteta ikusten dudanean, hustu egiten naiz.

 

 

Suspirioa: ezaren hegaldia.

 

 

Gorputz-atalik ederrena, ispiluetan islatzen ez den hura.

 

 

Beren eskuzabaltasunaz harro diren gehienak mantxuak dira.

 

 

Pentsamendua ukitu ere egin gabe lapurtu daiteke.

 

 

Barrutik bizi nauen ezinegona ezagutzen dudanean, abandonatu egingo dut.

 

 

 

Maitemintzeak, hitzak dioen bezala, maitea mintzea dakar.

 

 

Idealismoa deserriratu duena da ameslaria.

 

 

Birika berri bat behar nuke arnas berritzeko.

 

 

Posible dela ikusten dudanean sortzen zaizkit zalantzarik bortitzenak.

 

 

Harriak harri dira baina guztiek ez gaituzte berdin kolpatzen.

 

 

Aldenduz, aldenduz, banator.

 

 

­Pospolotan dirua xahutzen ikusten dudanean, sutan jartzen naiz.

 

 

Egiten ditudan lanak urgenteak dira; inportanteek, denbora handia eskatzen dute.

 

 

Bihozkadei kasu egiten hasi naizenetik, sinestun bihurtu naiz.

 

 

Esaten ez dakidana pentsatzen dudanean, ez dut esaten dakidana.

 

 

Gogoratzen ez dugun egun bakoitzaren kontzientzia ezagatik jaten gaituzte urteek.

 

 

Zalantza, eskarmentu-zakua.

 

 

Nire bihotza zurea baldin bada, nola maitatuko zaitut?

 

 

Jaten duguna bagara, zer da jaten ez duguna?

 

 

Ez naiz sekula zure erdia izango, zu nirea guztiz bezain.

 

 

Helmugarik hurbilena, abiapuntua.

 

 

Mundua ametsen neurrira ekarri, ez gizakia munduaren errealitatera.

 

 

Desorekagarriena, kontraesanetik sortzen den oreka.

 

 

Begiak irekita amestu ezin dena, itxita sinistu al daiteke?

 

 

Nire burmuina kamutsa da. Hortik, ulertzen ez ditudan ideia batzuen erpinak.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2010
Bidegorriko festa
Erein
2010
Ocho universos, ocho escritoras
Alberdania
2009
Augustin Zubikarai. Herri euskararen zaindaria (1914-2004)
Elkar
2008
Ondarroako piratak (bizkaieraz)
Ibaizabal
2008
Tita tirita
Ibaizabal
2007
Enpresa Komunikazioa profesionalen ikuspegitik
UEU
2007
Ondarroako piraten abentura berriak
Ibaizabal
2007
Zita amarekin (in Ametsetako hitzak)
Hitza
2006
Deseos de hielo (Bego Montorio)
Ttarttalo
2006
Nire herriak ostadarraren koloreak ditu
Elkar
2006
Nire hiriko poemak
Pamiela
2006
Zortzi unibertso, zortzi idazle
Alberdania
2005
Barre egiteko makina in "El vestido nuevo del emperador, Les tres cares del Vestit, Barre egiteko makina, O novo móbil do emperador"
OEPLI
2005
Bekatuak
Elkarlanean
2004
Amak plastakoa eman dit
Aizkorri
2004
Haurrentzako poesiaren antologia (Egile askoren artean)
Alfaguara-Zubia
2003
Ondarruko piratak
Ibaizabal
2002
Bazterreko ahotsa
Elkar
2002
Zaldiko-maldikoan
(beste egileekin) Aizkorri
2001
Atzorako geratzen dena
Alberdania
2001
Hondartzako kioskoa
Baigorri
2001
Nik betaurrekoak ditut, eta zer?
Elkar
2000
Desira izoztuak
Elkar
2000
Desira izoztuak
Ispilu aurrean

Iratzargailuak bere ohiko dei neketsu eta aspergarriari ekin zionean, maindire artean harrapatuta sentitu zuen Elenak bere burua.

-Beste egun bat!

Fernando ez zen esnatu. Edo lo itxurak egiten zituen. Bizkarra ematen zion, egun berriaren etorrera arbuiatuko balu bezala. Elenak lanera joan beharra izatea ere, errealitateaz kontu egiteko eta egun berria agurtzeko beste ez bailitzan. Fernandok ez zion deusi aurpegirik eman nahi, bere bizkar arduragabearekin estaltzen zuen errealitatea, azken hilabeteetan metaturiko maitasun gabezia, gorrotoa eta axolagabekeria.

Ohetik jaiki eta pijamako prakak dindilizka sentitu zituen Elenak, gau osoan desio ez zuen zerbaiten aurka borrokan ibili zelakoaren irudi. Begi azpietan poltsa sakon-ilunak zituen, bart ixuritako negar guztien oroigarri gisa gorde balitu lez. Ilea zapal-zapal eginda, gorputzik gabe, aurpegia zurbil, goibel.

Dutxan, ur beroaren giltzari eragin zion. Fernandok ohean jarraitzen zuen, zirkinik egiteke. Ur beroa ez zen heltzen eta orduantxe gogoratu zuen, bart butanorik gabe gelditu zirela. Esne hotza edatearekin nahikoa zuela iritzirik, dutxako giltza itxi, ilea motots txiki batean bildu eta aurpegia ur hotzez garbitu zuen. Besapeak eta izter bitartea esponjaz busti eta desusaingarri pila batez lardaskatu ondoren, eraberrituta sentitu zen, iragana eta bart amaierara zuzendutako maitasun posible baten azken printza ahituak, esponjak jaso balizkio bezala.

Gelara bueltatzean, apain-mahai gaineko orrazitik ileak garbitzen aritu zen, mekanikoki, Fernandori gustatzen zitzaiolako eta egunero egiten zuelako.

Ispilura begiratu zuen une batez, aurrean agertzen zitzaion emakumeari begiratu zion, eta handik, lo itxurak egiten jarraitzen zuen Fernandoren bizkarrera luzatu zituen begiak.

Zirkinik ez.

Ispiluak begi azpiko poltsak disimulatu zituela esan zion eta, ezpainetan irri lotsakor bat irudikatuz, poztu egin zen zertxobait. Arinduta sentitu zen. Beste egun bat gehiago eta dena bukatuko zela xuxurlatu zuen bere kolkorako. Keinu txiki bat igorri zion ispiluaz bestaldeko emakumeari, egun guztirako adoretuko zuen konplizitatez kutsaturiko begi kliskatze arin batez.

Lanetik bizpahiru aldiz deituko zuen Elenak etxera, arrakastarik gabe. Fernandok ez zion telefonoari kasurik egin nahi, edo kalera irtena zen bestela.

Eguerdian berriro deituko zuen eta erantzungailu automatikoan utziko mezua:

-Ez nator etxera. Lankide batekin bazkaldu beharra dut.

Lankidearen apartamendua handia zen oso. Bainugela handi bi zituen eta ezer baino lehen, bainu eder bat hartu nahi zuela esan zion Elenak.

Garbi eta usaintsu apaindu zuenean bere burua, apartamenduaren bazterrak oro miatu zituen, metro karratu bakoitza gozatu nahi balu bezala. Eta apartamenduari bere presentziaren berri eskaini zionean, lankideari egin zion tarte, lotsa galtzen trebatzeko eskatuz eta, poliki-poliki, fereka berrien berora irekiz.

Goizaldea zen Elena etxeratu zenean. Ez zuen zer galdurik. Fernando lo zegokeen, ahuzpez beti bezala, egia ezereztatzen tematu balitz bezala, bere munduan bakar-bakarrik bizi eta beste guztia bost axola bailitzaion.

Elenak, etxeko ate guztiak ireki zituen. Haize berria arnasteko beharrak kolpatu zuen.

Alferrik ordea! Dena iruditzen zitzaion zikin eta txiki, dena oldarkor eta zahar, dena beti bezain koipetsu eta irristakor...

Apain-mahaiko ispilu aurrean, bakar-bakarrik eta isiltasun zeremoniatsu batez, geldiro-geldiro nola biluztuz zihoan ikuskatu zuen. Ispiluak, gorputzean zituen ubelduretara begiratzeko keinua egin zion eta bular aldera, sabelera eta izterretara begiratu zuen, Fernandorekin igarotako zenbait pasio gabeko gauren salatzaile garbi. Tristurak jantzi zion gainontzekoa. Biluzik zegoen eta Fernando lotan, deusetaz ohartzen ez zela.

Apain-mahaia aurrean lasai-lasai jarri, ezpainetakoa hartu, eta ezpainak gorritzen hasi zen, antsia handiz, marrubi pastela puskaka-puskaka baina etengabe zatikatzen duenaren antzera. Ezpainak dardarka zituen eta zirriborro gorri bat margotzea besterik ez zuen lortu, lotsaren eta minaren menpeko leize lehorrean.

Malkoek ustekabetu zuten berriro, egunak eta asteak aurretik bihotzaren eta urdailaren artean arantzatua zuen nahigabe berberak. Negar anpulu itzalduen artean, ikusmena trabatu arren keinurik txikienaren mezurik ezkutukoena irakurtzeko gai zela, ispiluan isladatzen zitzaion emakumeak aurpegia aldatu zuela iruditu zitzaion. Soera gaiztoa hartu zuen, jite ankerra, mendekuaren eta akaberaren usainaz jazten den begirada.

Elenak, eskuak bularretara zuzendu zituen instintuz, ispiluko emakume ezezaguna begira zuela sumatzean, bere intimitatea babestu nahian.

Arrisku handi batek eraso behar ziola sumatu zuen. Bakarrik zegoela sentitu zuen eta inork ez ziola lagunduko. Akaberaren aurpegia ezagutu zuen hartan, inor ez zela bere zorigaitzaz sekula ohartuko.

Ispiluko emakumea apain-mahaiko aulkitik jaiki, poltsatik pistola atera eta Elenari begitartera destatu zion.

-Ez! -garrasi deserrotua entzun zen.

Eta tiro egin zion, komunerako bidean zihoala ihesi, izter bitartea garbitzeko betarik eskaintzeke.
2000
Gela ilunetik
Hiria
2000
Gutiziak
(beste egileekin) Txalaparta
1998
Afrikako ahozko literatura, memoria kolektibotik kritika sozialera
Egan
1997
Santa Teresa Lisieuxkoa: Nere bizitzaren historia
Karmel sorta
1996
Teresa Lisieuxkoa: Idazlan guztiak
Karmel sorta
12/2009
Augustin Zubikarai
Elkarlanean, S.L.
11/2018
Olatuak zaintzen
Editorial Ibaizabal
10/2016
Ez dago aurora bueltarik
Hualde Alfaro, Luis Enrique y Pascual Loyarte, Unai
10/2011
Azazkalak jaten ditut, eta zer?
Elkarlanean, S.L.
09/2011
Atzorako geratu dena
Alberdania
05/2014
Deseos de hielo
Ttarttalo, S.L.
05/2010
Ocho universos
Alberdania
Hondartzako kioskoa = The ice cream stand
Baigorri Argitaletxea, S.A.